CVO INCLUSIEF
Volwassenenonderwijs toegankelijk maken
Iedereen heeft recht op het volgen van inclusief onderwijs. Leerkrachten in de Centra voor Volwassenenonderwijs hebben doorgaans geen of weinig ervaring met onderwijs aan volwassenen met een verstandelijke beperking. Met dit project willen we CVO’s ondersteunen bij het opzetten van inclusieve onderwijstrajecten.
Van tot
Wat
CVO inclusief staat voor Inclusief onderwijs aan personen met een verstandelijke beperking in de centra voor volwassenenonderwijs (CVO). Binnen het project werd een draaiboek ontwikkeld dat CVO’s ondersteunt bij het toegankelijker maken van het volwassenenonderwijs.
Doel
Het primaire doel van dit project was een draaiboek ontwikkelen dat CVO’s ondersteunt bij het toegankelijk maken van volwassenenonderwijs voor volwassen personen met een verstandelijke beperking. Hiermee wordt ingespeeld op de leerbehoefte van deze volwassenen die hun kennis willen uitbreiden of die door het ‘leren van een vak’ een opstap zien naar (begeleid) werken.
Het CVO Inclusief draaiboek beschrijft in twaalf stappen hoe CVO’s zich kunnen voorbereiden op inclusief onderwijs aan volwassenen met een verstandelijke beperking. Dit begint bij het creëren van een draagvlak voor inclusie en doorloopt de verschillende stappen vanaf de voorbereiding door het CVO-team tot aan de afronding van de opleiding voor de cursist.
Relevantie
Volwaardige maatschappelijke participatie betekent voor personen met een beperking dat zij zoveel als mogelijk inclusieve levenstrajecten kunnen uitbouwen. Het volgen van inclusief volwassenenonderwijs past in het recht op onderwijs en een leven lang leren (United Nations, 2006, Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap, artikel 24). Door volwassenen met een verstandelijke beperking te versterken via onderwijs, verhogen zij hun kansen op (begeleid) werken.
Uit het impactonderzoek dat tijdens de pilootstudie werd gevoerd, blijkt voor de deelnemende inclusieve cursisten dat zowel ‘belonging’ als ‘extrinsieke motivatie’ succesfactoren zijn voor het volgen van de opleiding.
Voor deze cursisten was het een unieke ervaring om als volwassene tussen volwassenen te leren: respect, waardering en samen leren waren sleutelbegrippen.
Cursisten vonden het belangrijk te kunnen kiezen voor een opleiding die aansluit bij de eigen interesse, kennis en vaardigheden te verwerven, te ervaren waarvoor het geleerde kan ingezet worden en dit ook werkelijk inzetten in functie van het dagelijkse leven of van werken. Het behalen van het deelcertificaat gaf een boost om een vervolgopleiding te starten of om de werkactiviteiten op te tillen naar een ander niveau.
CVO’s en inclusieve cursisten kunnen gebruik maken van de dienstverlening die door de projectpartners werd opgezet na afloop van het project: coaching bij het invoeren van een inclusief beleid, training voor docenten, ondersteunen van het leertraject en toeleiden naar stage met de steun van de dienst Begeleid Werken.
Onze rol
Om zicht te krijgen op de verwachtingen en bezorgdheden van zowel CVO-leerkrachten als van personen met een verstandelijke beperking, organiseerde Mobilab & Care focusgroepen voor beide stakeholdersgroepen.
Vervolgens werd, aan de hand van personas (fictieve cursisten), een experiencemap opgesteld die de verschillende stappen tussen het idee ‘ik wil een opleiding volgen’ tot ‘het behalen van het deelcertificaat’ in kaart bracht. Op basis hiervan werd prototyping opgezet waarbij twee volwassenen met een verstandelijke beperking een proeftraject volgden. Hier werden zowel de inclusieve cursisten als de docenten intensief ondersteund door de projectpartners.
Mobilab & Care ontwikkelde een hands- on training voor CVO-docenten. Docenten oefenden, samen met een panel van personen met een verstandelijke beperking, hoe ze konden inspelen op de ondersteuningsbehoefte van diverse cursisten. Docenten pasten hierbij hun lesmateriaal aan op basis van de Universal Design for Learning richtlijnen.
De informatie uit de prototypingsfase leidde tot een proefontwerp voor het CVO-inclusief draaiboek. Het proefontwerp werd vervolgens in een pilootstudie getoetst, in twee verschillende CVO’s. Vier personen met een verstandelijke beperking namen hieraan deel, elk in een verschillende opleiding. Zij kozen voor de opleiding fietshersteller, koken basis, zorgkundige of koken internationale klassiekers. Ook hier zorgden projectpartners voor de nodige ondersteuning.
Tijdens de pilootstudie voerde Mobilab & Care een case study uit waarin de vier deelnemende cursisten gevraagd werd naar de kritische succesfactoren voor het volgen van inclusief volwassenenonderwijs.
Een PDF versie van het draaiboek downloaden? Dat kan hier.
Informatie over de dienstverlening vind je in onderstaande folder.
Publicaties
Docenten voorbereiden op inclusief volwassenenonderwijs. Een co-creatie met volwassenen met een verstandelijke beperking.
Daems, J. 01/05/2020Wat na het (buitengewoon) secundair onderwijs? Inclusief volwassenenonderwijs: onderzoek naar de kritische factoren voor cursisten met een verstandelijke beperking.
Daems, J., & Dekelver, J. 01/06/2020Onderzoekers
Jo Daems
Ergotherapeut geïnspireerd door personen met een beperking, onderzoekend werk maken van een inclusieve samenleving.
Partners
