Ondernemers liggen wakker van geld

Eerst was er corona, dan de energiecrisis, en daarna stijgende loonkosten en prijzen. Die financiële uitdagingen houden ieder van ons wakker. Geldzorgen blijven echter niet achter aan de ontbijttafel, maar verhuizen ook mee naar de werkvloer. In het onderzoeksproject Minder geldstress. Meer welzijn op het werk bestuderen het Expertisecentrum Budget en Financieel Welzijn van Thomas More en de vakgroep BUSI van de Vrije Universiteit Brussel welke initiatieven werkgevers kunnen nemen om het financieel welzijn van hun medewerkers te verbeteren.

In het najaar 2023 brachten we in kaart wat geldzorgen met ondernemers doen. Een 650-tal ondernemers vulden een vragenlijst in om zicht te krijgen op het financieel welzijn van  ondernemers met en zonder personeel in dienst. Welke gevolgen ervaren zij zelf door geldzorgen en welke noden zien ze op het vlak van ondersteuning bij financiële moeilijkheden? Deze niet-representatieve bevraging vormt het startpunt om met dienstverleners een aanbod te ontwikkelen om financiële zorgen bij ondernemers vroegtijdig te detecteren en aan te pakken.

Wat blijkt? Meer dan de helft van de Vlaamse ondernemers ervaart (bijna) altijd geldzorgen, de helft zegt onvoldoende inkomen te hebben, en meer dan de helft heeft onvoldoende financiële stabiliteit of spaargeld. Zorgen die zwaar doorwegen op het welzijn en het gemoed van de ondernemers.

• Ondernemers met geldzorgen ervaren vooral een impact op hun eigen welzijn en welbevinden. Drie op vier voelt zich hierdoor vaak uitgeput. Ze geven aan minder tijd en aandacht te hebben voor andere zaken.
• Andere nadelige gevolgen voor de onderneming, zoals het vermijden van risico’s, minder oog hebben voor mogelijke opportuniteiten en minder creativiteit worden door de helft van de ondernemers met geldzorgen vermeld. De situatie is zorgwekkender bij ondernemers zonder personeel dan bij collega’s met vast personeel in dienst.
• Twee op drie ondernemers weten niet waar ze als ondernemer terechtkunnen voor hulp en ondersteuning wanneer ze geldzorgen of financiële problemen ervaren. Er is grote nood aan een ruimere bekendmaking van het bestaande ondersteuningsaanbod.

Ondernemers zien oplossingen in de vorm van een permanent beschikbare en anonieme ondersteuning via een website en in een aanbod aan individuele ondersteuning en begeleiding. Deze laatste zou vooral geschikt zijn voor onderwerpen die specifiek gericht zijn op ondernemers die al moeilijkheden ervaren, bijvoorbeeld ondersteuning bij emotionele problemen en psychische klachten, advies over de opheffing van activiteiten, het scheppen van klaarheid en inzicht in hoe je er als ondernemer financieel voor staat, hulp en inzichten bij de boekhouding, en informatie over schulden en mogelijke oplossingen. Voor onderwerpen die eerder preventief van aard zijn, zijn ondernemers eerder vragende partij om dit op afstand aan te bieden. Het gaat dan bijvoorbeeld om geldtips voor ondernemers, een rekentool die zicht geeft op nodige inkomsten om een bepaald nettobedrag over te houden, informatie over pensioen, opties bij arbeidsongeschiktheid of ziekte en onafhankelijke informatie over risico’s, aansprakelijkheid en verzekeringen.

Ondernemers gaven daarnaast heel wat eigen suggesties mee op de vraag naar de gewenste ondersteuning. Zelf zien zij heel wat opportuniteiten op het brede domein van belastingen, sociale lasten, btw en de bijhorende administratie en betrokken diensten, net als op het vlak van financieringsmogelijkheden en financiële ondersteuning, overbruggingskredieten en noodfondsen. Daarnaast werd ook regelmatig de nood aan bijkomende opleidingen, een individuele doorlichting of coaching en een begeleidingstraject opgeworpen, net als het kunnen uitwisselen van ervaringen via mentorships of met lotgenoten. Een belangrijke randvoorwaarde volgens de ondernemers voor heel wat van de voorgestelde ondersteuningsopties is dat deze gratis of zeer betaalbaar moeten zijn. De bevindingen uit de huidige bevraging sluiten aan bij een aantal van de beleidsaanbevelingen zoals die in 2022 gepubliceerd werden door de Koning Boudewijnstichting [1].

[1] Lambrecht, J. & Van Caillie, D. (2022). Voorstellen voor beleidsaanbevelingen ter ondersteuning van zelfstandige ondernemers in moeilijkheden. Koning Boudewijnstichting.